De ideële banken ASN en Triodos hebben er tienduizenden nieuwe klanten bij. Die willen precies weten waarin ze investeren, en niet alleen om de mensenrechten en het milieu.

Alle ’oudgedienden’ in de wereld van het duurzaam bankieren en beleggen herinneren zich de sfeer van pakweg tien jaar geleden. In bescheiden zaaltjes werd toen wat afgecongresseerd over de noodzaak om omwille van de mensenrechten en het milieu bewust en verantwoord om te gaan met spaar- en beleggingsgeld.
ASN Bank en de Triodos Bank waren er altijd, net als de Vereniging van Beleggers voor Duurzame Ontwikkeling (VBDO), die de duurzame tegenhanger van de Vereniging van Effectenbezitters (VEB) werd.

ASN Bank – deel van het financiële concern SNS Reaal – belegt in beursgenoteerde ondernemingen en legt deze constant langs de meetlat: waar komen hun grondstoffen vandaan, leveren ze aan de wapenindustrie, maken ze gebruik van kinderarbeid, betalen ze ’eerlijke’ lonen en respecteren ze de mensenrechten en het milieu? De bank licht de bedrijven zelf door op hun duurzame karakter en dat raakt een gevoelige snaar, zegt Jeroen Jansen, directeur van ASN.

„Op een zeker moment leek het wel een wedstrijd wie het mooiste duurzaamheidsverslag had, met mooie kleuren en toeters en bellen. En bedrijven boekten flinke verbeteringen, ook al was dat uit verlicht eigenbelang. Zoals zuinig zijn met grondstoffen. Dat dient niet alleen het milieu, maar ook de efficiëntie.”

Triodos Bank gebruikt onder het motto ’geld actief inzetten voor een menswaardige samenleving’ eveneens strenge maatschappelijke criteria, maar belegt niet voor eigen rekening op de beurs. „Wij trekken spaargeld aan en beheren dat verantwoord, bijvoorbeeld door krediet te verlenen aan duizenden duurzame pioniers in het midden- en kleinbedrijf”, zegt Matthijs Bierman, die de Nederlandse activiteiten van Triodos leidt. „En we hebben beleggingsfondsen die eigenlijk ’themafondsen’ zijn, zoals het Triodos Groenfonds en het Duurzaam Vastgoed Fonds. Zo richten onze klanten zich op specifieke doelen en profiteren ze soms van fiscale voordelen.”

Wat ASN en Triodos met elkaar gemeen hebben, is dat ze al vanaf hun oprichting kozen voor duurzaamheid én dat deze keuze, sinds het uitbarsten van de kredietcrisis, bijzonder gunstig voor ze uitpakt. In de eerste plaats onderscheiden ze zich nu met hun rendement: vele van hun financiële producten hebben geen band met de beurs, en vallen dus grotendeels buiten de gevarenzone. Waar de banken wél actief zijn op de beurs, is het rendement op de lange termijn nog altijd goed, terwijl het verlies op de korte termijn in verhouding tot de algemene koersdalingen meevalt. Dat blijft niet onopgemerkt. Triodos groeit nu per maand even hard als een jaar geleden per kwartaal, wat neerkomt op tienduizenden nieuwe klanten. ASN heeft er eveneens tienduizenden klanten bijgekregen. Dat betekent dat de bancaire markt aan het veranderen is.

„De inzet voor duurzaamheid was vroeger nog vooral een mening”, zegt ASN-directeur Jansen. „Duurzame bankiers en traditionele bankiers leken op verschillende wereldbollen te leven.” Nochtans waren de trouwe en geëngageerde klanten van de duurzame banken groot genoeg in aantal om ook banken als ABN Amro en ING te verleiden tot enkele beleggingsfondsen met een duurzaam karakter.

„Hoe beperkt ook – er worden nog steeds miljoenenbonussen uitgedeeld –, het betekent toch dat ook deze banken hun klanten meer dan voorheen uitleggen wat ze doen”, zegt Bierman. „Ik bespeur in het algemeen een sterk besef dat we écht anders met geld moeten omgaan, zoals we ook anders moeten omgaan met elkaar en met onze planeet. Onder de kredietcrisis schuilt een heel arsenaal aan problemen, van de wereldvoedselcrisis tot het klimaatprobleem, met als gemeenschappelijke oorzaak het najagen van snelle winst ten koste van een evenwichtige ontwikkeling op de lange termijn.”

Op deelgebieden maakten de duurzame banken maatschappelijke verschuivingen als deze al vaker mee. Zo gaf de Tsjernobylramp 22 jaar geleden bij Triodos een enorme impuls aan het investeren in alternatieve energiebronnen die later inspireerde tot de fiscale groenregeling. Veehouderijcrises als de varkenspest veranderden het denken over vlees en ’An Inconvenient Truth’, de film van Al Gore, maakte talloze mensen een stuk klimaatbewuster.

Wat Jansen opvalt, is dat het steeds particuliere klanten zijn die het voortouw nemen. „De pensioenfondsen, bijvoorbeeld, hebben zeer veel over duurzaamheid gepraat, maar ze gebruikten hun enorme macht uiteindelijk slechts mondjesmaat. Het waren de mensen zelf die beseften dat milieu en mensenrechten ons uiteindelijk allemaal raken.”

„En nu dringt het tot ze door dat ze er ook echt wat aan kunnen doen”, voegt Bierman daaraan toe. „Ik zou bijna zeggen Yes we can!, zoals Barack Obama heeft laten zien dat je door te stemmen iets fundamenteel kunt veranderen, zo krijgen mensen nu ook door dat ze met hun geld dingen ten goede kunnen veranderen. We gaan van een gevoel van machteloosheid naar een gevoel van macht.”

Maar voor velen is duurzaam bankieren ook een pragmatische keuze, met transparantie als doorslaggevend argument. Wie duurzaam wil bankieren, investeren of beleggen, kan dat alleen als alle informatie over een bedrijf of een project op tafel ligt. De bank moet dus precies kunnen vertellen wat er met het geld gebeurt, waardoor ze automatisch minder risicovol opereren.

ASN doet dat door uitgebreid te rapporteren over het sociale en maatschappelijke karakter van de beursfondsen waarin ze investeert, onder meer op zijn jaarlijkse ’Dag van het ethisch beleggen’. Triodos nodigt de begunstigden van een investering ook geregeld uit op evenementen, waar Triodosklanten met eigen ogen zien hoe hun investering uitpakt.

Bron: MVO-nieuws

Kijk voor de duurzaamste bank naar dit lijstje.